Świat kolejek wąskotorowych

Jak widzę tematu tego nikt jak dotąd tu nie poruszał więc czas na mnie.

Zaczniemy od kolei White Pass & Yukon na Alasce ( http://www.whitepassrailroad.com/ ) Zbudowano ją w trakcie Gorączki Złota w celu dowozu materiałów do dynamicznie rozwijającego się Yukon. Ze względu na koszmarne trudności budowlane wybrano rozstaw trzyipółstopowy - 1067mm. Oczywiście gorączka szybko się skończyła a kolej później radziła sobie lepiej lub później gorzej aż do zamknięcia w 1982 roku. Po paru latach przerwy została otwarta ponownie jako kolej turystyczna.
I dzisiaj przewozi rocznie, uwaga, czterysta tysięcy pasażerów rocznie! A bilety kosztują słono, bo od 100$ wzwyż. Spora część pasażerów przychodzi z wielkich wycieczkowców które cumują tuż przy stacji końcowej.
Trzeba jednak przyznać że bilety muszą być warte swojej ceny:
(http://media.canada.com/idl/edjn/20060812/123261-44975.jpg)
Cała trasa ma coś koło 70 mil (pierwotnie 110)

Jeszcze jedna stronka:
http://www.whitepassfan.net/whitepass/index.php

Z grubsza w tym samym czasie (koniec XIX wieku) kolej Denver & Rio Grande Western zdobywała Góry Skaliste.
Trzeba przyznać że warunki mieli ciężkie:
(http://www.drgw.net/info/uploads/Main/royalgorge-1880s.jpg)
I nic dziwnego że postanowili budować swoje linie węższe - trzystopowe (914mm). Z czasem jednak problemem okazała się niewymienialność ich wagonów z resztą kolei w Stanach i większość sieci DRGW została w ciągu parunastu lat przekuta na 1435mm.
Nieprzekute pozostały fragmenty na których prowadzony ruch nie zapewniał zwrotu kosztów takiej inwestycji. Oczywiście linie te były potem pierwsze w kolejce do likwidacji. DRGW zakończyło eksploatację wąskich torów w 1967 roku. Do tego czasu jednak ich koleje były już ewenementem. Przez lata niedoinwestowane były ciągle obsługiwane przez parowozy - a w latach '60 w USA był to już ewenement.
(http://www.railpictures.net/images/images2/d/drgw.jpg.69247.jpg)
Zachęcam do poszperania na
http://www.railpictures.net
Jest tam tego sporo. Dość wyczerpującym źródełkiem na temat historii tej kolei jest strona
http://www.drgw.net

Szczęśliwie dwie linie wąskotorowe udało się uchronić od rozbiórki i funkcjonują one do dziś jako turystyczne. Są to:
Durango & Silverton
http://www.durangotrain.com/
Zbudowana wielkim nakładem w czasach gorączki srebra. Jak gorączka się skończyła (po paru latach) z powodu zaniechania dodawania srebra do monet dolarowych to dobre czasy także niestety się skończyły.  
Po drodze jest co oglądać:
http://pl.youtube.com/watch?v=jsuouBQmmHE
I większa wersja tego filmiku:
http://www.veoh.com/videos/v222677AG8pyhzp?searchId=7988605513497165283&rank=0

Druga to:
Cumbres & Toltec
http://www.cumbrestoltec.com/
Przy kolejce działa grupa miłośników:
http://www.cumbrestoltec.org/
Tu też jest co oglądać
(http://www.jhepple.com/Pictures/NewMexico/CumbresAndToltecRR2.jpg)

Multum filmów z obu kolei jest na YouTube. Wystarczy poszukać.

Jadąc dalej na południe trafimy w Nevadzie na jedyną znaną mi czynną wąskotorową kolej towarową w Stanach. Wozi ona gips z kopalni do fabryki płyt G-K ulokowanej w miejscowości mającej szumną nazwę Plaster City (poza fabryką nie ma tam nic)
(http://www.trainweb.org/westernrails/ca/usg-112a_PlasterCity_3-08-06_jb.jpg)
Kolej ma kilkadziesiąt mil i wiem że kiedyś była zelektryfikowana. Rozstaw to także 914mm.
Widoczny na zdjęciu mostek służy odprowadzeniu wody deszczowej pojawiającej się tu bardzo rzadko ale za to w olbrzymich ilościach.
Filmiki:
http://pl.youtube.com/watch?v=cV7Pftj8SNE
http://pl.youtube.com/watch?v=CTubi5Hwjro

Poza tym do niedawna istniała kolej wąskotorowa w hucie Bethlehem:
http://pl.youtube.com/watch?v=MxHOpxYdt_M
http://pl.youtube.com/watch?v=0ZMQMy0hXrU
Niestety cała huta została ostatnio rozebrana.

Uff.
Kiedyś było tego dużo więcej ale musimy pamiętać że tam masowa motoryzacja zaczęła się jeszcze przed wojną. Jest jeszcze sporo mniejszych kolejek o których tu nie wspomniałem bądź nie wiem.

PS. W żadnym z tych miejsc nie byłem osobiście.

Co do Skagway - Whitehorse na Alasce to mam pewne plany... ale na razie pozostają w sferze planów:) Kolej pomogła przebyć poszukiwaczom (a raczej ich niedobitkom, bo gorączka wtedy spadała) przebyć najgorszy odcinek szlaku 98 do Whitehorse w Kanadzie, gdzie poszukiwacze po przebyciu gór wsiadali na statki i płynęli dalej Jukonem do złotonośnych pól. Pod koniec 2 wojny Whitehorse uzyskało połączenie lądowe z Anchorage i Zachodnim wybrzeżem Kanady poprzez Alcan, czyli strategiczną autostradę, którą zaczęto budować po ataku Japonii.
W latach 60 - tych wykorzystywano już trakcję spalinową, w składzie było kilka wagonów pasażerskich i bagażowy. W wagonach były obrotowe, pluszowe fotele które można było obracać w stronę okna - czysto widokowa linia.
Niestety - jak wynika ze strony przewoźnika nie ma możliwości przejazdu całą linią - na terytorium Kanady przed Whitehorse przesiadka do autobusu i ostatni odcinek złomem:)