Świat kolejek wąskotorowych

Witam. Szukam informacji na temat polskich nastawni wąskotorowych. Ile ich było i gdzie. Wiem tylko, że na pewno była jakaś  Jędrzejowie.

a

Mówimy o scentralizowanych urządzeniach nastawczych umieszczonych w budynkach dworców, czy ona nastawniach wolnostojących typu "grzybek"? Jeśli o tych pierwszych, to polecam Piaseczno Gołków i Tarczyn...

Hmm, czy to co mamy na peronie w Piasecznie można nazwać nastawnią? Kucyk mi wytłumaczył co trzeba tam wstawić żeby to była nastawnia :mrgreen:  ale teraz też chyba nią jest .

a

Zacytuję siebie samego opisującego inną stację:



Czyli "gołębnik" na stacji Piaseczno Miasto nie klasyfikuje się do rangi nastawni, raczej zadaszonej ławy nastawczej, choć i to określenie jest nad wyraz wybujałe...

EDIT: Qrde, znów Phinek był szybszy...

Śmigiel, Werbkowice Wąskotorowe, Nasielsk Wąsk.  W Śmiglu i w Nasielsku były/są pomieszczenia dyżurnego ruchu w budynku stacyjnym, z urządzeniami nastawczymi (dżwignie semaforów) i skrzyniami zależności.

Ale de facto scentralizowane zwrotnice były na GKW. I tylko tam de facto mieliśmy nastawnie z prawdziwego zdarzenia...

No właśnie, pytanie czy nastawnia to tam gdzie urządzenia scentralizowane?? Według mojej wiedzy, wyniesionej ze szkoły kolejowej nie. Wystarczy porównać ze schematami stacji. Inaczej oznacza się nastawnie z urządzeniami przekaźnikowymi, elektromechanicznymi, mechanicznymi scentralizowanymi i ręcznymi kluczowymi. Rzeczywiście nastawnie na GrKW były takie jak na normalnej kolei z ławą nastawczą i aparatami blokowymi (Maciejkowice) ale słowo "nastawnia" jest bardzo pojemne.

Na mój gust "nastawnie" z wąskiego toru z dwiema dźwigniami semaforowymi i rozjazdami kluczowymi bardziej podchodziłyby pod posterunki zwrotniczowskie, ale z drugiej strony pełnił w nich służbę często dyżurny ruchu... Dlatego z nastawnią bardziej kojarzy mi się subiektywnie posterunek ruchu wyposażony w scentralizowane urządzenia nastawcze...

Raczej na sieci JKD w Cudzynowicach.

Na JKD  w drugiej połowie lat 80-tych poczyniono przygotowania do instalacji sygnalizacji kształtowej - na czynnych posterunkach ruchu zainstalowano ławy z pędniami, zwieziono zdemontowane w normalnych torów semafory z osprzętem. Jednak sygnalizacji nigdy nie uruchomiono, zwiezione semafory zostały wywiezione, a urządzenia sterownicze usunięte. Były takowe na stacji Umianowice, niestety nie mamy nawet ich zdjęcia, tylko relacje świadków. Na stacji Cudzynowice można je dostrzec na filmie Andrzeja Mastalerza z 1994 roku. Resztki widoczne są na filmie z obchodu w 2003 roku.
http://video.google.pl/videoplay?docid=-777817489995786064&hl=pl#
http://gdario.republika.pl/filmy/cudzyn-droga/index.html

Tak z pamięci - BKw - 2 szt, Maciejkowice- 2 szt, Bytom Rozbark, Trójkąt Bytom, Trójkat Karb, Sucha Góra, Katowice Wschodnie, Buchacz, Gliwice wąsk itd. W Przemyśle na pewno Giesche, czyli HMN w czsach świetności

Nie, nie i jeszcze raz nie. Po pierwsze posterunek zwrotniczowski w życiu nie jest posterunkiem ruchu. A NASTAWNIĄ nazywamy najczęściej pomiesczenie w którym znaduje się posterunek ruchu. Jako przykład podam, nastawnię na stacji Warszawa Grochów Elektr. która składa się z budki, telefonu i dyżurnego ruchu szt. 1 i po za tym nic w środku nie ma. Nawet przycisków do semaforów. W twoim mniemaniu na takiej stacji jak np Czeremcha gdzie znajdują się posterunki wyposażone tylko w urz. kluczowe i dźwignie do semaforów nie są nastawniami. A w rzeczywistości jest tam ich aż 5 sztuk. Posterunek zwrotniczowski to jest nawiasem mówiąc miejsce gdzie pracuje Zwrotniczy i ustawia drogę przebiegu na polecenie ISDR i zamyka drążkami przebiegowymi, żaden posterunek zwrotniczowski nie ma uprawnień do podawania semaforów.

Nastawni wyposazonych w urzadzenia scentralizowane na GKW bylo w sumie okolo 40.
Uzupelnie wypowiedz Marka Sz.:
Na odcinku istniejacym do dzisiaj oraz rozebranych odcinkach od Bytomia Wask. do Rozbarku i Siemianowic Slaskich byly na nastepujacych stacjach:

Rozbark - 2
Pole Pln. - 2
Maciejkowice - 2 (ruiny istnieja do dzis)
Bytkow - 1
Chorzow Przeladownia -2
Trojkat Karb vel Trojkat Bytom - 1 (zachowala sie podmurowka)
Bytom Karb Wask. - 2 (do dzis zachowal sie wybebeszony budynek wykonawczej oraz dysponujaca, w ktorej wlasnie trwa remont urzadzen i przywracanie jej do dzialania)
Nowy Karb - 1 (budynek stoi do dzis)
Sucha Gora - 1 (ruina budynku stoi do dzis, do niedawna byla w nim piwiarnia)
Lazarowka - 1

Dla scislosci na stacji Gliwice Wask. nie bylo urzadzen scentralizowanych - w odleglosci okolo 200 m od stacji znajdowal sie posterunek oslonny Stara Huta oslaniajacy skrzyzowanie szlaku Gliwice Zachodnie (Huta 1 Maja, Gliwice Srodmiescie) - Gliwice Wask z normalnotorowa bocznica do Gliwickich Zakladow Urzadzen Technicznych. Z posterunku tego nastawiano ksztaltowy semafor oslonny ustawiony od strony Gliwic Zachodnich.

Ponadto istnialo wiele nastawni normalnotorowych (PKP i przemysl), ktore podawaly sygnaly dla waskiego lub nastawialy przebiegi - ostatnia czynna byla nieistniejaca juz nastawnia "Łagiewniki Łg" przy ul. Łagiewnickiej w Bytomiu - nastawnia ta byla obslugiwana przez KWK Rozbark i byla calkowitym ewenementem - podawala sygnaly dla kolei piaskowej, waskiego (2 semafory) i TRAMWAJOW (2 semafory), ponadto nastawiala 1 rozjazd waskotorowy.

Pekapowska nastawnia TGB do dzis obsluguje 2 semafory na waskim torze, jeszcze pare lat temu takze 2 semafory waskotorowe obslugiwala nastawnia BP na stacji Bytom Polnoc.

Ciekawostka byla tez nastawnia wykonawcza waskotorowej stacji Buchacz - byla jednoczesnie nastawnia dysponujaca pobliskiej kopalni wegla.

Dosc, bo zanudze :)

Podmurówka/fundamenty na Polu Pn. to resztki nastawni, czy jakiegoś innego budynku?


http://pl.wikipedia.org/wiki/Plik:Ecszombierki_1920.jpg
Na tym zdjęciu widać chyba nawet pędnie do semafora wjazdowego? Bo rozjazd jest na bombę... Tor na wprost - na Bobrek, na prawo - na Karb  :)

Trójkąt Bytom był w okolicach ulicy Łagiewnickiej/Jodłowej, więc to dwa różne posterunki.

Pozdr.
Mariusz

http://www.expres-ponidzie.k-ow.net/galeria/oktawian/cupi/07.jpg wrogu słabo widać ale chyba innej fotki lepszej nie ma.

Nastawnia normalnotorowa na st. Warszawa Wileńska Marki obsługiwała także Kolej Radzymińską a konkretnie skrzyżowanie łącznicy z torem waskotorowym.

Jak mozna wyczytac tu:

http://750mm.pl/viewtopic.php?t=1963&start=30

dwie nastawinie ze scentralizowanymi urzadzeniami znajduja sie na Maltance. Musze przyznac, ze jak to wyczytalem, to bardzo sie zdziwilem.

Tak a propos kolei parkowych - polsamoczynna blokada liniowa swego czasu funkcjonowala tez na Kolei Parkowej w Wojewodzkim Parku Kultury i Wypoczynku w Chorzowie. Do dzis na peronach widoczne sa podstawy semaforow swietlnych.

Ciekawy temat tu został podjęty, mam w związku z nim pytanie- czy na któryś wąskotorówkach znajdowały się urządzenia blokady liniowej? :?:

Na Maltance (zachowane, używane) i niegdyś na kolejce parkowej w Chorzowie.

Czytałem niedawno książkę o przepisach dotyczących właśnie min. nastawni wąskotorowych. Wynika z niej że w świetle przepisów "nastawnia" była na właściwie każdej większej stacji...Czyli odnosząc to na przykład do WKP w Białośliwiu była nastawnia kluczowa :roll:  i choć wcale niepodobna do nastawni z toru 1435mm funkcjonalnie była jej odpowiednikiem  :wink: i była w niej tablica zależności a jakże by inaczej...

No ok, kluczowa to też nastawnia, tyle tylko, że w paru poprzednich wątkach wałkowaliśmy temat nastawni i stacji ze scentralizowanymi urządzeniami mechanicznymi.

A co do pytania o blokadę liniową - swego czasu sporządzono projekt (wstępny) zaprowadzenia samoczynnej blokady liniowej na dwutorowym szlaku GKW Maciejkowice - Rozbark. Na planach i pękatej teczce z korespondencją między różnej maści urzędasami się skończyło.

Czy nastawnia w Rogowie nie była nigdy wykorzystywana do nastawiania rozjazdów/semaforów? Co zostało wewnątrz do dziś? Czy w dalszej przyszłości planowane jest jej wykorzystanie?

To zależy która.

Ta "duża" posiada wewnątrz skrzynię Zazulaka wraz z tablicą sygnalizującą zajęte przebiegi. Całość prac opierała się jednak na zdrowych nogach zwrotniczego. Podobno, żeby nie musiał biegać ciągle po schodach, klucze były mu podawane przez dyżurnego w koszyczku spuszczanym przez okno na sznurku. Całość wyposażenia uzupełniała ręczna centrala telefoniczna.
Całe wyposażenie (może za wyjątkiem koszyka) zachowało się do dziś. Nie ma planów wykorzystania budynku jako nastawni w najbliższym czasie. Co najwyżej doczeka się nowej farby we wnętrzu, bo stara odchodzi płatami.

Ta "mała", czyli posterunek osłonowy na skrzyżowaniu z bocznicą, nastawiała semafory na torze wąskim i tarcze zaporowe na normalnym. Początkowo i jedne i drugie były kształtowe - zachowały się nawet tu i ówdzie słupki pędniowe. Jak było ze zwrotnicami na żeberka ochronne - nie pamiętam. W tej chwili są tam zamki.
Mała nastawnia popadła w ruinę za sprawą miejscowego estabilishmentu i w tej chwili próżno w niej szukać jakichś śladów wyposażenia. Był tam mały Zazulak, dźwignie do pędni no i rzecz jasna telefon.

A odnośnie wykorzystania do nastawiania rozjazdów nastawni "dużej" - są takie plany (na przyszłość)?

a

Nie, bo byłoby to robienie sobie nowych problemów. Jak wyobrażasz sobie np. robienie oblotu składu po przyjeździe pociągu na Rogów Towarowy? Teraz robią to dwie osoby - maszynista i manewrowy. W przypadku nastawni potrzebny byłby jeszcze trzeci - dyżurny ruchu i sygnalizatory lub radiotelefon dla zapewnienia łączności nastawni z manewrującym składem.

Pomijam fakt że scentralizowane zwrotnice to dość mało wąskotorowe rozwiązanie.

Eee, polemizowałbym - vide GKW :)

A Werbkowice? Chyba jedyna nastawnia "z prawdziwego zdarzenia" poza GKW.

Podziel liczbę wąskotorowych nastawni ze scentralizowanym nastawianiem zwrotnic przez całość obsadzonych posterunków ruchu na kolejach wąskotorowych.
Wynik pomnóż przez 100%. To nawet nie będą pełne procenty, prędzej promile :)
Nie mówię o semaforach - to co innego. Choć w porównaniu z normalnym torem semafory na wąskim też należały do rzadkości.

S pozdravem Adam

Nie jest to co prawda nastawnia, ale również związane z układaniem przebiegów:
(https://lh6.googleusercontent.com/_Lh_c3EArJF8/S6-5jQ_lTuI/AAAAAAAAC1A/jH_Y_BX4Y5w/s640/DSC00040.JPG)
(https://lh6.googleusercontent.com/_Lh_c3EArJF8/S6-6Qzvj6gI/AAAAAAAAC14/R5ua5l1p37c/s640/DSC00055.JPG)

fot: własne

Odnośnie semaforów, do 2004 roku w Ełku istniały dwa świetlne semafory osłonne na skrzyżowaniu z normalnotorową bocznicą do zakładów mięsnych. Już wcześniej były wygaszone - nie unieważnione, najprawdopodobniej obsługiwane ze stacji Ełk Towarowy.

(http://www.kolejewask.transport.pwr.wroc.pl/podstrony_koleje/POLSKA/Uzytku%20Publicznego/PL_ElckaKD/EKD19.jpg)

fot: http://www.kolejewask.transport.pwr.wroc.pl (http://www.kolejewask.transport.pwr.wroc.pl)

Jeśli weźmiemy pod uwagę czasy obecne, to, fakt, masz rację. Jeśli spojrzymy na czasy historyczne, to niekoniecznie. Na GKW nastawni wyposażonych w scentralizowane mechaniczne urządzenia sterowania ruchem kolejowym było kilkadziesiąt - trudno mi teraz zliczyć ile.
Na odcinku, który przetrwał do roku 2002 jeszcze w czasach, które pamiętam, nastawni było bodaj 15.
Oczywiście jest to specyfika GKW i nie zmiena to faktu, że na pozostałych kolejach wąskotorowych urządzenia scentralizowane to rzadkość. Z drugiej strony jednak znacząco podwyżśza średnią :)