Świat kolejek wąskotorowych

Nie znalazłem odpowiedniego miejsca dla moich rozterek historycznych więc z bólu wielkiego zapodałem do Hajd Parku.
Od dłuższego czasu nurtuje mnie kiedy powstał pierwsza polska linia kolejowa. Po dłuższym zastanowieniu znalazłem sześć różnych odpowiedzi na to pytanie plus oczywiście dżokera bo ignorancja moja jest spora.
Poniżej krótki opis każdej możliwości:
1. W wielu miejscach można przeczytać, że wraz z uprzemysłowieniem zaczęto stosować do transportu coś, co można by nazwać pierwszymi kolejami. Były najczęściej kolejki konne, na przykład służące do transportu budulca do poznańskiej twierdzy. O ich przebiegu, latach funkcjonowania lub konstrukcji wiadomo niewiele lub zgoła nic. Trudno też uznać to coś za kolej w sensie współczesnym lub nawet 100 lat wcześniejszym.
2. Wiadomo. Pierwsza linia kolejowa zbudowana na ziemiach polskich, uruchomiona w maju 1842 r. Ciężko jednak nazwać ją polską linią kolejową bo polska stała się ponad 100 lat później.
3. Wiadomo. Droga Żelazna Warszawsko - Wiedeńska uruchomiona w 1845 r. W zasadzie do dziś uznawana za pierwszą polską kolej żelazną. Choć ja się popatrzy z drugiej strony to koncesji udzielił car Mikołaj I i jako Król Polski (no średnio powiedzmy sobie bo go sejm zdetronizował 25 stycznia 1831 r.) dokończył dzieła po bankructwie Towarzystwa DŹWW.
4. Pierwszą linią wybudowaną w całości na ziemiach polskich bez koncesji wydanej przez którekolwiek państwo zaborcze była linia z Mysłowic (Skupienia) do Krakowa. Koncesję wydał Senat Wolnego Miasta Krakowa. Jednak zanim linię wybudowano w całości to Austriacy zajęli Wolne Miasto Kraków. Poza tym Wolne Miasto Kraków to nie cała Polska mimo wszystko.
5. Po odzyskaniu niepodległości w 1918 r. pierwszą linią którą zdecydowano się wybudować była linia Łódź - Kutno - Płock. Jest z tym jednak pewien problem bo 11 kwietnia 1919 kiedy uchwalono ustawę o budowie tejże linii zdecydowano także o budowie Płock - Sierpc i przebudowie linii wąskotorowej Nasielsk - Sierpc. Tego samego dnia również, zdecydowano (uchwalono stosowną ustawę) również o budowie linii Kutno - Strzałków. Kolejność  powyższa pochodzi z Dziennika Praw z 1919 r. Jaka była rzeczywista kolejność uchwalania decyzji (ustaw) o budowie wyżej wymienionych linii nie wiem, ale nie mogę wykluczyć, że jest ona dość przypadkowa, bo się sekretarzowi papiery z ustawami gdzieś zawieruszyły i wpisał w kolejności w jakiej je znajdował. Poza tym linie te oddawano do użytku dopiero parę lat czy nawet paręnaście lat później.
6. Pierwsza linia powstała na mocy uchwał niepodległego polskiego parlamentu i pierwsza fizycznie oddana do użytku w 1921 r. linia kolejowa w Wolnej Polsce. Co prawda przerobienie jej na linię magistralną potrwało jeszcze parę lat, ale nie bądźmy drobiazgowi. No i międzyczasie zmieniła się nazwa punktu końcowego ze Strzałkowa na Strzałkowo.
7. Może ktoś z Szanownych Forumowiczów ma inne koncepcje.

Prosiłbym wraz z głosowaniem o jakieś krótkie lub długie uzasadnienie.

Pozdrawiam serdecznie i konceptualnie.

ksiezyc_nad_gieesem ...

.

Jacku, o infrastrukturę to już walczymy (no, ja walczę) od roku. Tu by się przydał dział historyczny. Takiej historii z brodą (http://smileys.on-my-web.com/repository/Thinking/old-025.gif) (nic nie pijędo Kolegi Brood.K).

.

Dokładnie to stacja Płock Radzewie. Do Płocka pociąg dojechał po wybudowania w 34(??) roku nowego mostu na Wiśle. Most połączył linie Płock - Sierpc wybudowano rok wcześniej.

Co do linii o trakcji owsianej powstalych przed rokiem 1842. Niewątpliwie najstarszą taką (znaną) linią była linia łącząca Hutę Królewską i Kopalnię Król w obecnym Chorzowie - powstałą ona w roku 1804. Co ciekawe - niewiele lat po jej uruchomieniu zakupiono dla niej parowóz - jak się jednak okazało nie nadawał się do eksploatacji.
Po linii tej od czasów niepamiętnych nie ma najmniejszego śladu.

Jako drugą wartą uwagi wymienię kolej Huty Laura (ob. Huta Jedność) w Siemianowicach Śląskich. Kolej ta powstała w roku 1836 i funkcjonowała do ostatecznego upadku huty, czyli mniej więcej do roku 2005. Była niewątpliwie nadłużej nieprzerwanie działającą koleją na obecnych ziemiach Polski. Dodatkową ciekawostką jest jej prześwit: 630 mm.

Jak widać po olbrzymiej ilości postów i zaciętej dyskusji w tymże wątku, to raczej dział historyczny świeciłby pustkami.

Pozdrawiam serdecznie i świecąco.

ksiezyc_nad_gieesem ...

Myślę, że coś jeszcze wykombinujemy. Potrzebujemy po prostu troszkę czasu  :wink: . Wiosna nie sprzyja grzebaniu w papierach.

Twoje pytanie jest z gatunku takich, na które nie ma dobrej odpowiedzi. Osobiście jako lokalny patriota będę optował za Wiedenką... jako koleją "z prawdziwego zdarzenia" i "polską" w tym sensie, że w znacznej części projektowaną i budowaną przez osoby utożsamiające się z narodem i językiem polskim. Również w trakcie późniejszego funkcjonowania była postrzegana przez ówczesnych mieszkańców imperium jako instytucja związana z szeroko rozumianą "polskością".

Kolejki gospodarcze wrzuciłbym jednak do innego worka. Określenie, która była pierwsza, polska i do tego można ją uznać za kolej, pozostawmy naśladowcom Syzyfa  :wink: . Oczywiście samo dokumentowanie ich istnienia to zupełnie co innego.

Podobnie wykluczyłbym koleje projektowane, budowane i zarządzane przez osoby, którym do głowy nie przyszłoby określenie się mianem Polaków. To trochę tak, jakby budynki wznoszone obecnie w Wilnie, czy we Lwowie uznawać za "architekturę polską"  :roll: .

Wszystko zależy od tego jakie kryteria przyjmiemy. Czy koleją były wózki ciągnięte ręcznie lub przez konie po drewnianych lub stalowych szynach szynach, czy dopiero trakcja parowa? Czy mówimy o współczesnym terytorium Polski, czy kolej zbudowana przez Polaków? Myślę że to fajny przyczynek do bardzo ciekawych sporów historycznych... Początek kolei w naszym rozumieniu przyjmujemy na 1825 r. ale próby czy całe systemy transportowe były już wcześniej a jak dobrze pogrzebiemy to dojdziemy do starożytności. Co do historii kolei w Polsce to jest raczej pewne że księżniczka Dąbrówka nie przyjechała do Mieszka I pociągiem :lol: