Świat kolejek wąskotorowych

Wśród kolejek o których niewielu już pamięta jest kolej cukrowni Cielce. Natknąłem się na nią przypadkiem. W 2003 roku szukałem śladów po kolejce cegielnianej w Rossoszycy. Mieszkająca tam kobieta wspomniała o kolejce pod Zakrzewem. Myślałem o Zakrzewie na Kujawach i temat odłożyłem. W 2005 roku na paradzie parowozów w Wolsztynie kupiłem książkę „Koleje żelazne cukrowni Gosławice 1912-1992” Macieja Matuszewskiego. Znajdowała się tam wzmianka o sprzedaniu cukrowni Zduny dwóch parowozów HF i prawdopodobnie kilkudziesięciu wagonów HF do obsługi kolejki w Cielcach. Kolejne strzępki informacji wypłynęły ze Stalowych Szlaków i map WIG.
Pierwotnie linia (600) należała do cukrowni Cielce, po jej likwidacji przejęta przez cukrownię "Zbiersk", a w ostatnim okresie eksploatacji przez cukrownię "Zduny". Kolejka powstała z dwóch powodów. Po pierwsze pozwoliła na połączenie Cielc ze stacją kolei Łódzko-Kaliskiej (lub jak kto woli Warszawsko-Kaliskiej). Po drugie służyła również do zwózki ziemiopłodów na teren fabryki. Po upadku przemysłu buraczanego w Cielcach, kierunek przewozu buraków zmienił się. Zwożono je do Błaszek, gdzie ładowano na normalnotorowe wagony i wieziono w świat. Najpierw do Zbierska, a w późniejszym okresie czasu do Zdun.
Według źródła 3, w 1982 roku obrót wagonowy wyniósł 1675 (4,59 wagonów dziennie...), a przewozy sięgnęły 6 800 ton. Długość eksploatacyjna wynosiła 12 km. Tor był zużyty w 95%, eksploatowano 83 środki trakcyjne, wyeksploatowane w 80%. Założono likwidację kolejki w okresie do 1985 roku.
Na podstawie dwóch źródeł (1 i 2 w spisie) udało mi się zestawić częściową listę taboru cukrowni. Kolejka posiadała następujące parowozy (numeracja umowna):
1. HF
   Hartmann 4128/1918 (kocioł o tym samym numerze)
   1918-1925(?)    Heeres Feldbahn, numer 2284
   1926-1939    cukrownia "Gosławice", numer 2
   1939-1956    cukrownia "Gosławice", numer 6
   1956-19XX    Cielce
   Ostatnia rewizja 06.08.1971
2. HF
   Henschel 13306/1914 (kocioł o tym samym numerze)
   1914-1922(?)   Heeres Feldbahn, numer 365
   1926-1954(?)    cukrownia "Gosławice", numer 3
   1954-19XX    Cielce
3. HF
   Jung 2854/1918  (kocioł o tym samym numerze)
   1918-1923    Heeres Feldbahn, numer ?
   10.04.1923-19XX    Cielce
   Ostatnia rewizja 06.08.1971
4. Las
   Fablok 3276/1953, kocioł Toruńska Fabryka Kotłów 1674/1953
   22.04.1953-(?)    PRK nr 5
   (?)-(?)       Cielce
   (?)-ob.       Ostrów Wielkopolski-dawne Technikum kolejowe
   Ostatnia naprawa główna 26.09.1978
5.Las
   Fablok 5260/1957, kocioł Sosnowieckie Zakłady Budowy Kotłów 15801/1957
   13.12.1957-1963    Żwirownia WZEK Ełk
   1963-(?)      Cielce
   (?)-ob.      Ostrów Wielkopolski-Przedszkole kolejowe
   Ostatnia naprawa główna 24.04.1978
6. Las
   Fablok ?/?
   złomowany w 1985 roku.
O tym parowozie brak jakichkolwiek informacji. Na zdjeciu (http://www.kolej.one.pl/index.php?dzial=stacje&id=14499&okno=galeria&&zakres=-1&photoid=20860)  z 1985 roku widać jego szczątki - stojak kotła i górę budki maszynisty. Nie sposób na tej podstawie określić precyzyjnie typu maszyny (Las lub Ryś). Biorąc pod uwagę lekkie tory należy chyba postawić na parowóz Las, mający w stosunku do Rysia  mniejsze naciski osi na tor

Przebieg trasy najlepiej obrazuje poniższa mapa (WIG 1936, skala 1:300 000, arkusz 51 Łódź):

Oraz mapa (niestety kiepskiej jakości) (WIG 1923, skala 1:100 000, arkusz P41 S27 Uniejów)

Na mapie WIG z 1985 roku zaznaczona jest tylko linia Cielce-Błaszki. Bez dalszej linii do Zakrzewa, Odnogi do folwarków Wojsławice, Krąków i bocznicy do Głaniszewa

Źródła:
1.   Maciej Matuszewski „Koleje żelazne cukrowni Gosławice 1912-1992” wyd. PKMP 1992
2.   Michał Zajfert „Cukrownie (1)” w „Stalowe Szlaki” 4/1990
3.   Jacek Wardęcki "Koleje cukrownicze w 1982r.” w „Stalowe Szlaki” 1-6/1994

W terenie widoczne są fragmenty nasypu i przyczółki mostu na rzece której nazwy w tej chwili nie pomnę. Mam gdzieś kilka zdjęć z wycieczki po resztkach tej kolejki.

Jeżeli ktoś wie więcej o tej kolei, proszę się dzielić... Najbardziej nurtuje mnie ten trzeci Las

Dobrzyn, a popatrz na mapkę  WIG z 1936. Czy nie było tam odnogi do miejscowości Chlewo ?
Zastanawiam się, czy imć p.L.Geyer nie zaopatrywał się  w buraki cukrowe w Cioe;cach,  do swojej cukrowni w Rudzie Pabianickiej. W tamtej okolicy hodowla buraków cukrowych nie ,,wychodziła'' ze względu na liche ziemie i niską kulturę upraw. Cukrownię sprzedał, a nastepca zplajtował.

A tak wogóle , to już kiedyś było trochę o tej kolei :

http://750mm.pl/viewtopic.php?t=513

Pozdrawiam  :grin:

Do samej miejscowości raczej nie. Nie ma tego ani na "setce", ani na "trzysetce". Według tej pierwszej, kolejka dochodziła do D. Wojsławice, czyli do dworu Wojsławice.
Co do samej cukrowni, to faktycznie, funkcjonowała krótko. No ale skoro buraki rosły tam słabo, to dlaczego kolejka istniała po wojnie :?: Tylko do odwózki buraków na skład w Błaszkach