Świat kolejek wąskotorowych SMF
29 Marzec 2024, 06:50:02 *
Witaj
Witamy, Gość. Zaloguj się lub zarejestruj.

Zaloguj się podając nazwę użytkownika, hasło i długość sesji
w6 i... Rp 1: Profil 750mm.pl na facebooku
   Strona główna   Pomoc Szukaj Zaloguj się Rejestracja  
Strony: 1 [2]   Do dołu
  Drukuj  
Autor Wątek: K.C. Dobrzelin  (Przeczytany 44618 razy)
2xm
Minister
******
Długość toru:: 1560 m

W terenie W terenie



« Odpowiedz #20 : 28 Kwiecień 2020, 23:38:20 »
+1

Dobra, czas odgrzać kotleta. Ostatnio zaintrygowała mnie historia stacji Strzelce Kujawskie i postanowiłem nieco pogrzebać.

Na początek mapka:

GRANATOWY - Kolej normalnotorowa Kutno - Płock
FIOLETOWY - Bocznica normalnotorowa Cukrowni Strzelce, następnie włączona do wąskotorowej linii Cukrowni Dobrzelin
NIEBIESKI - Fragment bocznicy zachowany jako tor wyciągowy stacji Strzelce.
POMARAŃCZOWY i ŻÓŁTY - Linia wąskotorowa Cukrowni Dobrzelin Strzelce - Łanięta - Piotrów
ZIELONY - Linia wąskotorowa Cukrowni Dobrzelin Nowe Muchnice - Strzelce

Sama stacja normalnotorowa powstała oczywiście w ramach budowy linii Kutno - Płock.
Cytuj
W pierwszej kolejności tor doprowadzono do stacji Strzelce, a od 15 stycznia 1922 r. rozpoczęto na tym odcinku przewozy towarowe całowagonowe. W Strzelcach z kolejowego połączenia z Kutnem korzystała  cukrownia  „Strzel­ce"  oddalona  3  km  od  stacji.  Niemal  natych­miast  przystąpiono  do  opracowania  projektu i  budowy  bocznicy  „normalnotorowej"  od  stacji do  cukrowni,  zakończonej  w  1923  r.  Na  terenie cukrowni  bocznica  rozgałęziała  się  na  trzy tory.
Barbara Konarska-Pabiniak:
Z omnibusu do pociągu: Historia budowy kolei na trasie Kutno-Płock
Notatki Płockie: kwartalnik Towarzystwa Naukowego Płockiego 60/3 (244), 27-39
2015


Bardziej szczegółowe informacje oraz schemat tej bocznicy można znaleźć w Albumie Bocznic Centralnej DOKP:


Z kolei w Spisie Cukrowni RP z 1926 znajduje się informacja o tym, że cukrownia posiadała "własny parowóz dwuosiowy syst. Kraussa o pow. ogrz. 53,1 m". Zakład (założony w 1843 roku) był jednym z najstarszych w Polsce, jednak najwyraźniej przegrywał konkurencję z nowocześniejszymi i wyraźnie większymi cukrowniami, bo podczas wielkiego kryzysu zaprzestano produkcji i w 1935 majątek wystawiono na licytację, którą wygrała Spółka Akcyjna Cukrowni i Rafinerji "Borowiczki", o czym możemy przeczytać w sprawozdaniu zarządu za rok 1935/36.
Cytuj
W pierwszych dniach marca b r. uzyskaliśmy przewłaszczenie nabytej z licytacji w dniu 25 czerwca 1935 r. Cukrowni "Strzelce" i zdecydowaliśmy przystąpić do rozbiórki tego przestarzałego warsztatu, obowiązek nabycia którego wynikał niestety dla nas z konieczności usunięcia pretensji zespołu Cukrowni naszego Związku do proporcjonalnego podziału kontyngentu tej Cukrowni.
Podkreślamy, iż od chwili nabycia kontyngentu Cukrowni "Strzelce" produkcję naszą nastawiliśmy na skalę kontyngentu wewnętrznego obu Cukrowni, ponadto zaś produkowaliśmy nadprogramowe ilości eksportu, odbierając z naszego rejonu plantacyjnego odpowiednio zwiększone ilości buraków. Wobec poniesionych na ten cel poważnych ofiar pieniężnych, a także postawionych sobie zadań na przyszłość, nie mogliśmy w żadnym wypadku dopuścić do usunięcia naz z zajętej pozycji w produkcji i byliśmy zmuszeni ponieść nieprodukcyjny, a poważny wydatek na nabycie przestarzałego warsztatu, realizacja któego przyniesie nam niewątpliwie straty, szczególnie dotkliwe do zniesienia w obecnych ciężkich czasach.
Jak widać oznaczało to ostateczny koniec Cukrowni Strzelce i najprawdopodobniej rozbiórkę bocznicy.

Fajnie, tylko gdzie tu kolej wąskotorowa i to w dodatku Cukrowni Dobrzelin? Na razie po drugiej stronie stacji: W tym samym czasie gdy cukrownia Strzelce budowała własną bocznicę, Warszawskie Towarzystwo Fabryk Cukru (właściciel cukrowni "Dobrzelin") przystąpiło do projektowania własnej sieci kolei cukrowniczych. W tym miejscu należy zaznaczyć, że WTFC było wówczas największą firmą cukrowniczą w Polsce i oprócz najważniejszego zakładu w Dobrzelinie należały do niego następujące cukrownie:
- Ostrowy,
- Łanięta,
- Tomczyn,
- Marja (Sójki k. Kutna),
- Model,
- Sanniki (w 1926 r. nieczynna)
- Izabelin (Glinojeck)
Mniejsze cukrownie zarządzane były bezpośrednio z Dobrzelina i zapewne dość ściśle współpracowały. W 1922 roku przystąpiono do projektowania odcinków, które miały połączyć Dobrzelin z Trębkami (przez Pobórz), Brzozowem Starym (przez Luszyn, Poddębinę, Kiernozię) i Sannikami*, jak również niepołączoną z pozostałymi linię Strzelce - Łanięta - Piotrów (z myślą o obsłudze zakładu w Łaniętach). W ten sposób stacja Strzelce stała się styczną.

Kolejnym etapem rozwoju stacji było powstanie odcinka Pobórz - Strzelce, który połączył oba fragmenty sieci. Przy budowie wykorzystano dawną bocznicę cukrowni Strzelce. Skrzyżowanie z linią normalnotorową zlokalizowano przy południowej głowicy. Kiedy to się stało? Ariel wskazuje na rok 1938 jako datę najbardziej prawdopodobną. Przeglądając tytuły teczek z zespołu akt cukrowni Dobrzelin w kutnowskim oddziale AP w Płocku mamy zachowaną dokumentację "Kolejka wąskotorowa Pobórz - Strzelce – plan sytuacyjny i profil podłużny" z datą 1938 oraz "Operat wykonawczy pobud. linii kolejkowej wąskotorowej Pobórz - Strzelce i połączenia do Łaniąt" z datą 1940. Oczywiście opieram się tu wyłącznie na fiszkach dostępnych w internecie - nie mam więc pewności, czy daty są prawidłowe... Swoją drogą, zespół akt związanych z koleją Cukrowni Dobrzelin wygląda bardzo obiecująco.

Stacja Strzelce funkcjonowała w takiej formie do drugiej połowy lat '60, gdy rozebrano odcinek Strzelce - Łanięta - Piotrów. Kilka lat później zniknął również odcinek do Nowych Muchnic.

* Według Ariela odcinek Poddębina - Osmolin - Sanniki powstał w połowie lat '30. Moje wątpliwości budzi jednak fakt, że we wspomnianym zespole akt Cukrowni Dobrzelin można znaleźć "Projekt kolei wąskotorowych Osmolin - Sanniki użytku Prywatnego Cukrowni Dobrzelin" z datą 1946.

Jako uzupełnienie kilka wycinków z Dziennika Urzędowego Ministerstwa Kolei Żelaznych z zezwoleniami na "zejście na grunt" w celu przeprowadzenia przedwstępnych prac projektowych dla różnych odcinków planowanych przez Warszawskie Towarzystwo Fabryk Cukru:







Zapisane

Podejrzewam, że u źródła tej wiadomości kryje się czyjaś kpina, bardziej lubiana w Polsce niż uznanie dla prób postępu (...).
2xm
Minister
******
Długość toru:: 1560 m

W terenie W terenie



« Odpowiedz #21 : 29 Kwiecień 2020, 00:23:29 »
0

To jeszcze w ramach dodatkowego uzupełnienia - lista "kolejowych teczek" Cukrowni Dobrzelin (przyjąłem kolejność chronologiczną i oryginalną pisownię):

1922:
51/104/0/-/1535
Kolejka wąskotorowa Model-Luszyn – plan sytuacyjny i profil podłużny


51/104/0/-/1536
Kolejka wąskotorowa Piotrków – Łanięta – Strzelce


51/104/0/-/1537
Plany sytuacyjne mijanek, ładowni stacji na linii Dobrzelin - Piotrków



1923:
51/104/0/-/1499:
Projekt kolejki wąskotorowej z Trakcją Parową Tor 750 m.in. dla Cukrowni „Dobrzelin"



1925:
51/104/0/-/1496:
Plany gruntów zajętych pod koleje wąskotorowe:
Trębki – Dobrzelin,
Dobrzelin – Zarembów [Zarębów - na wschód od Żychlina],
Zarembów - Luszyn,
Model - Luszyn - Brzozów Stary,
Ciechosławice – Sobota;

Ta ostatnia pozycja jest jak dla mnie szczególnie ciekawa, bo zostały ewidentne ślady w terenie (pisałem o nich w wątku Cukrowni Leśmierz), a nie znalazłem żadnych innych informacji. Teraz przynajmniej wiadomo, gdzie ją przypisać.


1929:
51/104/0/10/1427
Akta weryfikacyjne, cukrownia Łanięta,
plan sytuacyjny, plan przyziemia, plan I i II piętra cukrowni Łanięta



1932:
51/104/0/4/229
Spis inwentarza cukrowni Dobrzelin, Dóbr Dobrzelin, i folwarku Budzyń na dzień 30 czerwca 1932 r
/grunty, budynki, magazyny i aparaty/


51/104/0/4/230
Spis inwentarza cukrowni Model na dzień 30 czerwca 1932 r
/grunty, budynki, magazyny i aparaty/


51/104/0/4/231
Spis inwentarza cukrowni Tomczyn na dzień 30 czerwca 1932 r
/grunty, budynki, magazyny i aparaty/



1933-37:
51/104/0/3/171
Zestawienie przewozów kolejką wąskotorową i bocznicą szerokotorową cukrowni Dobrzelin



1938:
51/104/0/-/1538
Kolejka wąskotorowa Pobórz - Strzelce – plan sytuacyjny i profil podłużny



1940:
51/104/0/-/1500
Projekt linii Łyszkowice Rogów i Kołacin Stefanów


51/104/0/-/1506
Oferta projekt – Piotrowice- Domaniewice


51/104/0/-/1507
Oferta projekt – Piotrowice- Domaniewice


51/104/0/-/1508
Operat wykonawczy pobud. linii kolejkowej wąskotorowej Pobórz -Strzelce i połączenia do Łaniąt


51/104/0/-/1539
Kolejka wąskotorowa Rysunki wykonawcze budowy kolejki Piotrowice – Jackowice


51/104/0/-/1541
Projekt kolejki wąskotorowej Dla Cukrowni Irena w Łyszkowicach na trasie Piotrowice -Domaniewice


51/104/0/-/1545
Rysunki wykonawcze przejazdów i regulacji linii kolejki wąskotorowej Jackowice - Czerniew
Most na rzece Słudwi linii wąskotorowej Jackowice – Czerniew



1940-43:
51/104/0/10/1432
Opis cukrowni Dobrzelin i plany



1941:
51/104/0/-/1501
Rysunki wykonawcze ułożonego toru


51/104/0/-/1502
Rysunki wykonawcze budowy kolejki Jackowice – Czerniew Cukrowni „Irena" Budowle sztuczne:
A/przepusty betonowe,
B/mosty drewniane


51/104/0/-/1503
Rysunki wykonawcze budowy kolejki Jackowice – Czerniew


51/104/0/-/1504
Budowa kolejki Jackowice – Czerniew, Roboty ziemne



1946:
51/104/0/-/1497
Kolej wąskotorowa Cukrowni „Dobrzelin" na trasie Strzelce Kujawskie - Pobórz w powiecie kutnowskim


51/104/0/-/1505
Projekt kolei wąskotorowych Osmolin - Sanniki użytku Prywatnego Cukrowni Dobrzelin


51/104/0/-/1509
Bocznica kolejowa



1947-50:
51/104/0/-/1532
Umowa na eksploatację skrzyżowania w poziomie szyn Kolei wąskotorowej z normalnotorową na stacji Strzelce Kujawskie



1949:
51/104/0/-/1543
Szkic sieci kolejek wąskotorowych Cukrowni Dobrzelin



1950:
51/104/0/-/1533
Plan sytuacyjny układu torów Cukrowni Dobrzelin,
Schematyczny plan sieci torów kolei wąskotorowych Cukrowni Dobrzelin


51/104/0/-/1534
Plany sytuacyjne mijanek, ładowni, stacji na linii Dobrzelin - Sanniki



1951:
51/104/0/-/1531
Plan skrzyżowania kolejki wąskotorowej z linią normalno­torową Cukrowni Dobrzelin



1954:
51/104/0/-/1510
Obiekt na budowę urządzeń zabezpieczenia ruchu pociągów
na wspólnym odcinku bocznicy Cukrowni „Dobrzelin"i ZWMEiT w Żychlinie



1956:
51/104/0/-/1511
Regulamin pracy transportu kolejowego na bocznicy Cukrowni „Dobrzelin"



1957:
51/104/0/-/1512
Rozbudowa bocznicy wąskotorowej „Dobrzelin"


51/104/0/-/1517
Rozbudowa bocznicy normalnotorowej i wąskotorowa „Dobrzelin" – Projekt techniczny


51/104/0/-/1518
Rozbudowa bocznicy normalnotorowej „Dobrzelin" – Kosztorys szczegółowy



1958:
51/104/0/-/1513
Bocznica do Cukrowni Dobrzelin Budowa przepustu płaskiego W torze nr 103 i 105


51/104/0/-/1514
Rozbudowa bocznicy n/t Cukrowni „Dobrzelin" Projekt techniczny torów Nr 102, 104, 106


51/104/0/-/1515
Plany rozbudowy bocznicy


51/104/0/-/1516
Tory i drogi


51/104/0/-/1519
Rozbudowa bocznicy normalnotorowej dla Cukrowni H faza – Projekt techniczny z kosztorysem


51/104/0/-/1520
Bocznica II faza


51/104/0/-/1521
Bocznica do Cukrowni „Dobrzelin”, skrzyżowanie toru o prześwicie 1435/600 pod kątem 44° – Projekt techniczny


51/104/0/-/1522
Skrzyżowanie toru normalnego z wąskim pod kątem 85°


51/104/0/-/1525
Rozbudowa bocznicy n/t Cukrowni „Dobrzelin"



1962:
51/104/0/-/1523
Zbiorcze zestawienie kosztów na budowę torów bocznicowych na terenie Cukrowni „Dobrzelin"


51/104/0/-/1524
Projekt techniczny torów bocznicowych na placu pod kamień wap. i węgiel na terenie Cukrowni „Dobrzelin"



1965:
51/104/0/-/1527
Kolejka wąskotorowa,
Muchnice – Kutno,
Marianka -Kutno,
Przyzórz – Kutno,
Kolonia Oporów – Kutno


51/104/0/-/1529
Kolejka wąskotorowa,
Pobórz – Strzelce – plan sytuacyjny,
Pobórz - Strzelce – profil podłużny
Strzelce - plan


51/104/0/-/1530
Kolejka wąskotorowa,
Skarżyn – Pobórz – plan sytuacyjny,
Skarżyn – Pobórz linia WN-15KV


Zapisane

Podejrzewam, że u źródła tej wiadomości kryje się czyjaś kpina, bardziej lubiana w Polsce niż uznanie dla prób postępu (...).
Strony: 1 [2]   Do góry
  Drukuj  
 
Skocz do:  

Działa na MySQL Działa na PHP Powered by SMF 1.1.21 | SMF © 2006-2009, Simple Machines
theme for 750mm.pl based on bisdakworldgreen design by jpacs29
Prawidłowy XHTML 1.0! Prawidłowy CSS!