piątek, 12 grudnia 2014
List do redakcji, czyli parę słów o kolejach wąskotorowych w PolsceSzanowni Państwo,
oto powtarza się niemal dokładnie sytuacja sprzed ośmiu miesięcy. Poza tym że piszę tym razem nie z lotniska w Toronto a z mieszkania w Antwerpii, to analogicznie jak wtedy - szykuję się do wyjazdu na porządny, trzytygodniowy urlop do Polski, a łamy mojego bloga oddaję wiernemu czytelnikowi moich wpisów, komentującemu je pod nickiem @Zgroza. Zapraszam do lektury - a że kolejny wpis dopiero w przyszłym roku, więc Wesołych Świąt i szampańskiego sylwestra w międzyczasie!
***
Zachęcam do turystyki wąskotorowej. Można trafić w niedoceniane rejony kraju i odbyć pouczającą, klimatyczną wycieczkę. Wolontariuszy na szlaku zawsze zbyt mało. Statystykę prowadziłem w ciągu roku na forum 750mm.pl i w przyszłym roku również będę zbierał dane.
Sieć kolei wąskotorowych jest w swojej historii administracyjnej, funkcjonalnej i technicznej odrębna od sieci kolei normalnych. Od kiedy PKP zaprzestało prowadzenia ruchu na kolejach wąskich około 2001 r. (wiele nieruchomości jest jeszcze, niestety, w ich posiadaniu) rozpoczął się nowy, trudny etap w ich historii. Dziś żadną z tych linii nie opiekuje się już PKP PLK, ruch prowadzą głównie stowarzyszenia i samorządy.
W 2014 działało w Polsce 27 kolei wąskotorowych o łącznej długości 509 km linii z turystycznym ruchem ogólnodostępnym. Uwzględnione zostały wszystkie linie, na których odbył się co najmniej jeden przejazd otwarty dla pasażerów i ogłoszony publicznie. W zestawieniu nie są ujęte odcinki przejezdne, ale dostępne tylko na zamówienie, względnie w ruchu drezynowym. Do spisu nie są zaliczone również koleje linowo-terenowe na Gubałówce, w Krynicy i w Żarze.
Turystyczne linie wąskotorowe w Polsce 2014 (uszeregowane wg długości)
kolej km czynnych
Rogów-Biała Rawska 49
Przeworsk-Dynów 46
Gryfice-Pogorzelica (Nadmorska) 41
Żuławska 36
Gniezno-Ostrowo 33
Jędrzejów-Pińczów 30
Białośliwie-Wysoka/Kijaszkowo (Wyrzyska) 29
Zbiersk-Opatówek (Kaliska) 25
Balnica-Przysłup (Biesczadzka) 21
Bytom-Miasteczko Śl. (Górnośląska) 21
Nadwiślańska (Nałęczowska) 21
Koszalin-Rosnowo 20
Sochaczew-Wilcze 18
Ełk-Sypitki 15
Piaseczno-Tarczyn (Grójecka) 15
Środa Wlkp-Zaniemyśl 14
Starachowice-Iłża 13Stare Bojanowo-Bielawy (Śmigielska) 12
Gąsawa-Żnin 12
Hajnówka-Topiło (Białowieska) 11
Płociczno-Krusznik (Wigierska) 10
Paproć-Rudy-Stanice 6
Maltanka 4
Krośnice 3
Hel 2
Chorzów 2
RAZEM 509
Średnia długość odcinka turystycznego wynosi prawie 20 km. Najdłuższa linia to Rogów-Biała-Rawa Mazowiecka - 49 km. Poza sieciami kolei Żuławskiej i Nadwiślańskiej (Nałęczowskiej) oraz Wyrzyskiej (jedno odgałęzienie) pociągi kursują po pojedynczych odcinkach. Trasy turystyczne wywodzą się z kolei publicznych, parkowych, leśnych i jednej militarnej - oferta wąskotorowa jest zróżnicowana historycznie, krajobrazowo i technicznie.
Rozmieszczenie kolei wąskotorowych czynnych w ruchu turystycznym na terenie Polski (2014)Czynne koleje wąskotorowe są dość równomiernie rozmieszczone na terenie kraju, nie ma ich tylko w województwach lubuskim, opolskim i małopolskim. Jedynie pięć tras przekracza granice powiatów.
Ciekawym przypadkiem jest kolejka starachowicka, która posiada dwa obecnie niepołączone odcinki w sąsiednich województwach i jest jedyną wąskotorówką (właściwie) międzywojewódzką.W 2014 roku do ruchu powróciła kolej parkowa w Chorzowie (nowy rozstaw - 785 mm) oraz odcinek Manowo-Rosnowo na kolei Koszalińskiej. Na przyszły rok jest zapowiadany powrót ruchu turystycznego do Nałęczowa. Niestety, poważnie zagrożone jest funkcjonowanie odcinka Opatówek-Petryki kolei kaliskiej. Istnieje jeszcze wiele możliwości przedłużenia istniejących odcinków, jak również przywrócenia do ruchu innych kolei (Pleszew, Mława, Krośniewice, Hrubieszów...). Wiąże to się zwykle z daleko idącą odbudową i obecnie trudno przewidzieć, gdzie będzie prowadzony ruch za lat 10.
W 2014 roku na tory wąskie w Polsce wyjechało jedynie 11 parowozów. Dwóm parowozom Px48 skończyła się ważna rewizja, kolejnemu kończy się w lutym 2015, a dwa parowozy odwiedziły Białośliwie z Niemiec przy okazji zlotu miłośników kolei wąskotorowych. Reszta ruchu była prowadzona trakcją spalinową.
Na torze wąskim w roku bieżącym funkcjonowały również resztki ruchu przemysłowego. Kilka kolei torfowiskowych, najprawdopodobniej więcej niż jedna kolej cegielniana, kolej kopalni Kazimierz-Juliusz. Na wymienionych odcinkach turystycznych nie funkcjonuje już ruch towarowy. W przypadku ruchu przemysłowego nie jestem, niestety, w stanie przedstawić wiarygodnych i pełnych danych.
Poza kolejami wąskimi poza siecią PLK funkcjonowała w ruchu turystycznym linia normalnotorowa Kętrzyn-Węgorzewo.
źródło:
http://railwayparadise.blox.pl/2014/12/List-do-redakcji-czyli-pare-slow-o-kolejach.html