Kujawskie KD w Zgierzu (?)

[brok]

Znalazłem notatkę, w której czytamy:

GAZETA WIECZORNA z 16 grudnia 1914 roku

Budowa kolejki z Ozorkowa do Zgierza

Ponieważ od granicy pod Łęczycę tor linii kolejowej
został już ułożony, władze wojskowe niemieckie,
po rozpoczęciu robót na linii Łęczyca - Ozorków
przystąpiły do układania podkładów i szyn
na przedłużeniu tej linii od Ozorkowa do Zgierza.

Data ta nie pokrywa się z budową linii normalnotorowej, jak i wąskotorowej o prześwicie 1000 mm (dzisiejszej tramwajowej) w tej relacji. Oba szlaki wybudowano już po I wojnie światowej. Czy zatem Kujawskie KD miały kończyć się przy stacji Zgierz Kaliski, a może dziennikarz pomylił Zgierz ze Strykowem (?)

[brok]

Od pewnego człowieka usłyszałem kilka lat temu informację, jaki znam już tysiące, że w miejscowości Grotniki (na linii normalnotorowej Łódź Widzew - Kutno; odcinek Zgierz - Ozorków) była kiedyś kolejka wąskotorowa. Dowiedział się to podobno dawno temu, od leciwego mieszkańca, który od zawsze żył w tej leśnej osadzie.
Można pomyśleć, że to zwyczajna bajka, jaki wiele. Ewentualnie istniał jakiś krótki odcinek torów na przykład przy tartaku.
Tymczasem Atlas Linii Kolejowych Polski 2010 (wydawnictwo EUROSPRINTER) podaje na swoich stronach, że istniała w 1915 roku kolej militarna o prześwicie 600 mm z Ozorkowa, przez Grotniki, Aleksandrów Ł, Konstantynów Ł, mniej więcej do Pabianic.
Swoją drogą ta publikacja zawiera mnóstwo błędów i nieścisłości. Z drugiej strony ma jakieś podstawie informacja została tam umieszczona. (dokumenty, przekazy ludowe, a może jedynie w skutek przedawkowania krauliny?)

[prof_klos]

Tylko w jakim celu budować kolej, która łączyłaby miejsca, które już posiadały... kolej wąskotorową (bądź miały ją posiadać w bliskiej przyszłości) - ŁWEKD? Może to jakieś pierwotne plany?
Ciekawa sprawa. Generalnie koleje wojskowe to temat-rzeka. Mogły powstawać wszędzie i równie prędko znikać.

[TS Wąski tor]

Miałem na tym forum nie pisać, gdyż są tu "mądrzejsi" a moje wpisy potraktowane zostały jako awanturnictwo, ale nie wytrzymałem i muszę wtrącić swe "trzy grosze" ...
Ponownie widzę niedowierzanie, snucie pochopnych błędnych wniosków oraz wiara w to, że jak nie widziałem, nie słyszałem - to pewnie tak nie było.

brok nie wierzy w słowo pisane z gazety danego okresu i pisze tak:
[ Data ta nie pokrywa się z budową linii normalnotorowej, jak i wąskotorowej o prześwicie 1000 mm (dzisiejszej tramwajowej) w tej relacji. Oba szlaki wybudowano już po I wojnie światowej.]
 a niby dlaczego data budowy tej linii miała by być w okolicach daty budowy innej linii ?
Linia militarna Heeresfeldbahn żyła własnym życiem i nie miała nigdy nic wspólnego z innymi kolejami. Co najwyżej mogła się z innymi łączyć w celach przeładunkowych.

[Czy zatem Kujawskie KD miały kończyć się przy stacji Zgierz Kaliski,...]
w 1914 roku nie było żadnych Kujawskich KD, ba nawet państwa polskiego - coś z historią nie tak ...

[Od pewnego człowieka usłyszałem kilka lat temu informację, jaki znam już tysiące, że w miejscowości Grotniki (na linii normalnotorowej Łódź Widzew - Kutno; odcinek Zgierz - Ozorków) była kiedyś kolejka wąskotorowa. Dowiedział się to podobno dawno temu, od leciwego mieszkańca, który od zawsze żył w tej leśnej osadzie.]
opowieściom wiekowych mieszkańców nie wierzy się, więc komu wierzyć ?

[Można pomyśleć, że to zwyczajna bajka, jaki wiele. ... Tymczasem Atlas Linii Kolejowych Polski 2010]
Bajkom nie, ale źródłom pisanym tak - oczywiście za wyjątkiem prasy z epoki ...

[Swoją drogą ta publikacja zawiera mnóstwo błędów i nieścisłości.]
to po co sięgać do tej publikacji i się na nią powoływać, jest przecież tyle innych książek ...
Zapewne szkoda teraz tych wydanych na nią pieniędzy, ech ...

[ ... a może jedynie w skutek przedawkowania krauliny?]
- no to już uwaga poniżej pasa, wielka wpadka ...

W tym wątku prof_klos dodał:
[Tylko w jakim celu budować kolej, która łączyłaby miejsca, które już posiadały... kolej wąskotorową ...]
tu powtórzę co wcześniej napisałem - coś z historią nie tak ...
Podpowiem: co w notatce z "Gazety Wieczornej" napisano ?
To kto budował tę kolej i kiedy ? - czytać trzeba ze zrozumieniem.

[Ciekawa sprawa. Generalnie koleje wojskowe to temat-rzeka.]
aaa, to nareszcie rzeczowa uwaga.
Temat kolei wojskowych w granicach Polski, to bardzo ciekawy temat i jeszcze baaardzo wiele jest niewyjaśnionych kwestii.

Tak na osłodę, co by i tym razem nie być niewłaściwie zrozumianym, takie wielkanocne jajeczko anno 1917 - ta stacyjka na górze obrazka to Konstantynów - tak, to militarna wąskotorowa stacyjka.

PS. być może czytający odbiorą ten mój post z oburzeniem, ale tylko terapia wstrząsowa może uświadomić niektórym z Was jak wiele nadal nie wiemy i być może uchroni przed zbyt pochopnym wyciąganiem pozornie oczywistych wniosków i ufaniu we własną intuicję.
Historia jest nadal do odkrywania a nie do pisania takiej jaka nam się wydaje.

(PS II. - na podglądzie nie widzę dołączonego obrazka, więc nie wiem, czy wszystko jest ok.)

[prof_klos]

Terapia jak najbardziej słuszna, bo przyznam, że odpisując na post Radka (Brok) nie zerknąłem w pierwszą wiadomość, cytat. I strzeliłem brednie za co należy się tygodniowe embargo na słodkości kolejowe i cios kijem przez plecy.

Z wyrazami szacunku!

P.S. Jeden załącznik mi się wyświetla.

[dobrzyn]

A czy to Ten Konstantynów? Bo jest wszak inny, który też miał kolejkę ( co prawda od lat 20-tych). Ale idąc tym tropem... Czy to na pewno Konstantynów Łódzki? Czy może jeszcze jakiś inny?

[TS Wąski tor]

Coś mi się wydaje, że sam sobie odpowiedziałeś na zadane pytanie, skoro nadmieniasz, że w tym drugim Konstantynowie wąski tor powstał dopiero po 20-tym roku ...
W I WŚ istniała też kolejka HF w miejscowości o bardzo podobnie brzmiącej nazwie - Konstantynowka, ale to już zupełnie inna historia i nie te okolice.
Zapewne linia do Zgierza jak i do Strykowa zasilała ofensywę niemiecką na miasto Łódź, dowodzoną przez gen Karla Litzmanna w końcu 1914 roku.

[brok]

Miałem na tym forum nie pisać, gdyż są tu "mądrzejsi" a moje wpisy potraktowane zostały jako awanturnictwo, (...)

Jeśli mogę coś za sugerować  to proponuję powstrzymanie się od arogancji w wypowiedziach, myślę, że wtedy nikt nikomu nie będzie zarzucał awanturnictwa. Moje posty celowo są przesiąknięte sceptycyzmem, żeby prowokowały do dyskusji. Fajnie się rozmawia na forum o ksywkach, piciu i disco polo na współczesnych wąski torach, ale zdecydowanie wolę jednak "odkrywanie białych plam" w historii kolejnictwa. Niestety meteorytyki  u nas jest nie za niewiele.

[TS Wąski tor]

Witam Kolegów,
brok napisał:
[ proponuję powstrzymanie się od arogancji w wypowiedziach, ]
Nie wiem w którym miejscu była z mej strony arogancja w stosunku do Twojego wpisu, ale jeśli tak to odebrałeś, to przepraszam - nie to było moim zamiarem. Postaram się na przyszłość pisać tylko merytorycznie, ale chyba wskazanie na nieścisłości może być ?

Do rzeczy,
Kolega dobrzyn podał pod wątpliwość:  
czy to aby ten Konstantynów? ]
- uwaga jak najbardziej celna !
Otóż muszę sprostować moje odczytanie Konstantynowa z laurki Wielkanocnej anno 1917  
To nie ten Konstantynów . . .
Mój przyjaciel, który kiedyś pomimo kiepskiego obrazka na "jajeczku", na podstawie dostępnych materiałów rozszyfrował prawidłowo, przypomniał mi teraz, że mamy tu do czynienia z Konstantynowem na kolejce Nowoświęciańskiej pod niemieckim zarządem wojskowym I WŚ.
Ten Konstantynów leży na linii pomiędzy Łyntupami a Kobylnikiem i jest toru 750 mm.
O tym kiedyś wspólnie rozmawialiśmy przy okazji pozyskania przeze mnie zdjęcia tego "jajeczka".
Powiem tak, ja tutaj nie dopatruje się swojej winy, a całością zamieszania obarczam "moją sklerozę"  

Dodam tylko, że w czasie I WŚ na tej kolejce pracowało sporo taboru przywiezionego przez Niemców z kolejek saksońskich. Były tu oprócz typowych saksońskich wagonów także takie parowozy jak serie IK i konstrukcji Günther-Meyer IVK, wszystkie produkcji firmy Hartmann.
To właśnie stąd kilka sztuk ze wspomnianych serii znalazło się potem na stanie PKP-A.

Zatem sprawa linii do łódzkiego Konstantynowa i być może dalej, nadal nie ma potwierdzenia zdjęciowego.

[brok]

I kolejna ciekawostka:
przeglądałem dokumentację ŁWKED, czy jak kto woli Towarzystwa Akcyjnego Łódzkich Kolei Dojazdowych.
W rozkładzie jazdy obowiązującym od 1 maja 1922 roku dla linii Zgierz Kaliski - Ozorków widnieje stacja/przystanek o nazwie "Kolej Kujawska". Znajdowała się ona w miejscu przecinania się torów dzisiejszej linii tramwajowej z wąskotorową trasą Ozorków - Stryków.

Z innych ciekawostek, widziałem ostatnio zdjęcia nieznanego mi zagranicznego autora, który w 1987 roku odwiedził Ozorków.
Na pętli tramwajowej Ozorków Cegielniana stoi wagon 803N, a w tle widoczny jest wagon MBxd2 stojący na ówczesnej stacji końcowej
Ozorków Miasto. (znajdującej się przy OSM Ozorków). Przed 1986 roku stacja Ozorków Miasto znajdowała się w rejonie ulic Konstytucji 3 maja - Nowe Miasto. Różnice widać w w tabelach SRJP z kilometrami linii z poszczególnych lat.

[prof_klos]

Na pętli tramwajowej Ozorków Cegielniana stoi wagon 803N, a w tle widoczny jest wagon MBxd2 stojący na ówczesnej stacji końcowej Ozorków Miasto.

Rozbudziłeś moją wyobraźnię. Od lat próbowałem sobie wyobrazić jak to mogło wyglądać. Okiem marzeń widziałem wagon stojący przy peronie "Miasta", tuż za pętlą tramwajową. Nigdy jednak nie miałem sposobności ujrzeć tego na żadnej fotografii. Co ciekawe po "Mieście" do dzisiaj pozostaje wyraźny zarys peronu ziemnego oraz szereg latarni. Ten przystanek funkcjonował chyba bardzo krótko? Nie było na nim zapewne toru mijankowego? Po skróceniu linii w związku z likwidacją stacji Ozorków Centralny przez pewien czas wąskotorówka docierała do Ozorkowa Miasta. Od kiedy, mniej więcej, trasę kolei zmarginalizowano do Ozorkowa Wąskotorowego, mieszczącego się na rogatkach miasteczka?

Kiedyś, dawno temu, widziałem "z trzeciej ręki" fotografię Px48 mknącego z 1Aw lub 3Aw po uliczce Południowej w Ozorkowie. Parowóz przeciskał się po dzisiejszym torowisku tramwajowym. Fotografia była czarno-biała, wykonana została przez obywatela Niemiec. Niestety próżno szukać jakiś śladów w Sieci... Jestem pewien, że gdzieś istnieją fotografie zarówno Ozorkowa Miasta jak i ulicy Południowej z parowozami w pełnej krasie. Kto wie, może kiedyś ktoś "opróżni" zawartość swoich szuflad i na jaw wyjdą prawdziwe skarby?

[brok]

(...) Ten przystanek funkcjonował chyba bardzo krótko? Nie było na nim zapewne toru mijankowego? Po skróceniu linii w związku z likwidacją stacji Ozorków Centralny przez pewien czas wąskotorówka docierała do Ozorkowa Miasta. Od kiedy, mniej więcej, trasę kolei zmarginalizowano do Ozorkowa Wąskotorowego, mieszczącego się na rogatkach miasteczka?

Bodaj w 1989 roku rozebrano tory do stacji Ozorków Wąsk. Ruszyła budowa linii tramwajowej, która została wstrzymana wraz z desowietyzacją kraju. Kryzys gospodarczy sprawił, że wspólny punkt przesiadkowy 750mm/1000mm/1435mm nigdy nie powstał.

Swoją drogą budowa linii tramwajowej po śladzie wąskotorówki na odcinku do pętli przy Cegielnianej, także powstała" z siły rozpędu".
Lata 80-te nie sprzyjały inwestycjom.

Kiedyś, dawno temu, widziałem "z trzeciej ręki" fotografię Px48 mknącego z 1Aw lub 3Aw po uliczce Południowej w Ozorkowie. Parowóz przeciskał się po dzisiejszym torowisku tramwajowym. Fotografia była czarno-biała, wykonana została przez obywatela Niemiec. Niestety próżno szukać jakiś śladów w Sieci... Jestem pewien, że gdzieś istnieją fotografie zarówno Ozorkowa Miasta jak i ulicy Południowej z parowozami w pełnej krasie. Kto wie, może kiedyś ktoś "opróżni" zawartość swoich szuflad i na jaw wyjdą prawdziwe skarby?

Jedną z osób posiadających sporo fotografii z tego odcinka, z czasów jak Px48 docierały do centrum Ozorkowa, jest Zbigniew Szafrański. Były kiedyś pokazywane na spotkaniu Klubu Miłośników Starych Tramwajów w Łodzi, w czasach Izby Tradycji przy ulicy Tramwajowej. Kto wie, może wybrane z nich pojawia się w przyszłości w jakieś publikacji...

[majster]

Ten przystanek funkcjonował chyba bardzo krótko? Nie było na nim zapewne toru mijankowego?

Oczywiście, że na nowym przystanku Ozorków Miasto był tor mijankowy, a raczej objazdowy, w czasie gdy ów przystanek powstał czyli w 1983 roku podstawowym pojazdem trakcyjnym na linii Krośniewice-Ozorków były parowozy Px48 więc z tego względu musiała być możliwość objazdu przez niego wagonów na tym przystanku i co ciekawe peron zbudowany był właśnie przy tym torze objazdowym, a nie przy głównym. Gdy byłem tam w lipcu 1984 roku tor szlakowy zakończony był kozłem oporowym tuż przed ul. Cegielnianą, a dalej za ulicą już go nie było. Przystanek funkcjonował bodajże do 1988 roku.

[brok]

Przeglądam kolejne dokumenty i tak 13 kwietnia 1988 Miejska Rada Narodowa w Ozorkowie w piśmie skierowanym do ZDOKP w Poznaniu (DW Zarządu KKD) pozytywnie opiniuje likwidację odcinka linii Ozorków Miasto - Ozorków Wąskotorowy.
Podstawowym argumentem przemawiającym za likwidacją linii jest planowany drugi etap budowy linii tramwajowej do dworca PKP oraz
ozorkowskich zakładów pracy "Morfeo" i "Latona". Mówi się też o bezpieczeństwie ruchu w mieście, a także tymczasowości stacji Ozorków Miasto (bez zaplecza socjalnego dla kolejarzy, etc.)

W rozkładzie jazdy z maja 1988 roku stacja Ozorków Miasto wciąż widnieje, ale jest wielce prawdopodobne, że pociągi kursowały z niej tylko do końca wakacji. Później komunikację zastępczą miało zapewnić Miasto Ozorków (domyślam się, że kursowały autobusy).

W innym piśmie już z 1990 czytamy, że w 1989 roku wykonano część prac przy budowie linii tramwajowej: roboty ziemne, podbudowę toru z wykorzystaniem tłucznia, ustawiono też słupy trakcyjne. Na ułożenie torów brakowało co najmniej 800 milionów ówczesnych złotych.

[prof_klos]

Ale gdzież "Moirfeo" do stacji Ozorków Wąskotorowy (gdzie pętlę miał mieć tramwaj)? Przecież to i tak kawałek drogi stamtąd!
Linię zaczęto budować, podobnie jak drugą trasę tramwaju w Pabianicach pod koniec lat 80. Powstawały słupy, odcinki torowisk i... brakło tych kilku lat PRL-u, o ironio!
Dobrze, że tego nie zrealizowano do końca, tramwaje i tak dzisiaj byłyby już zlikwidowane...

Zdajecie sobie sprawę, że w Ozorkowie swego czasu było... pięć stacji kolejowych różnych rozstawów plus stacja końcowa wąskotorowej kolei elektrycznej?
Ozorków Miasto widnieje znacznie wcześniej, niż lata 80. Podejrzewam, że prędzej przystanek ten mieścił się kawałek wcześniej, niż "Miasto" z lat 80.?
Bardzo ciekawa jest również stacja "Ozorków Towarowy", która mieściła się w przebiegu dawnej linii do Strykowa w okolicy tartaku...

[Wądzio]

Ozorków Miasto widnieje znacznie wcześniej, niż lata 80. Podejrzewam, że prędzej przystanek ten mieścił się kawałek wcześniej, niż "Miasto" z lat 80.?

Tak, przystanek Miasto był wcześniej na Nowym Rynku.

[prof_klos]

A czy ktokolwiek mógłby powiedzieć coś o Ozorkowie Towarowym Wąskotorowym? Ta stacja zniknęła wraz z likwidacją odcinka Strykowskiego czy trwała jeszcze po jego zamknięciu?

[brok]

A czy ktokolwiek mógłby powiedzieć coś o Ozorkowie Towarowym Wąskotorowym? Ta stacja zniknęła wraz z likwidacją odcinka Strykowskiego czy trwała jeszcze po jego zamknięciu?

Odcinek linii wąskotorowej do stacji Ozorków Towarowy widnieje jeszcze na mapie z 1944 roku. Natomiast nie mam w tej chwili pewności
do kiedy prowadzono tam ruch.
Próbuje również ustalić, czy stacja ŁWEKD Kolej Kujawska i ŁWEKD Ozorków Las to ten sam przystanek, a nazwa zmieniła się po likwidacji linii na Stryków, czy też ŁWEKD Kolej Kujawska to dzisiejszy przystanek tramwajowy Ozorków Tartak(?)

[brok]

Zapewne linia do Zgierza jak i do Strykowa zasilała ofensywę niemiecką na miasto Łódź, dowodzoną przez gen Karla Litzmanna w końcu 1914 roku.

No i mamy linie do Zgierza i Strykowa, a nawet ze Zgierza na Łódź Widzew.
Zachodzi pytanie, czy po ich śladzie biegną dzisiaj trasy normalnotorowe (?)

[dobrzyn]

Myślisz że to nie błąd kartografa? Możesz podać źródło?