Przeglądałem ostatnio zebrane wycinki z "Zeitschrift für Kleinbahnen" dotyczące kolejki kwidzyńskiej (lata 1900-1915 - jak ktoś chce, to wrzuciłem je kiedyś na
Forum WMTMK). W sumie głownie nudne raporty finansowe świadczące o tym, że przedsięwzięcie jest do kitu i wielkich szans na poprawę nie ma. Moją uwagę zwróciły jednak informacje o funkcjonowaniu przeprawy promowej.
Przyjęło się mówić, że do przeprawiania wagonów przez Wisłę służył prom kolejowy Landrath Bückner.
Z lektury wyłania się nieco inny obraz. Otóż prom parowy - nie dość, że zamiast zakładanych 200 tys. M kosztował 300 tys. - to przy niewielkim ruchu okazał się na tyle drogi (co zauważono już w pierwszym roku eksploatacji), że w praktyce był wykorzystywany jedynie w szczycie przewozów - podczas kampanii cukrowniczej, lub jak nazbierała się większa liczba wagonów do przeprawienia. W pozostałym okresie do przeprawiania taboru (zapewne pojedynczych sztuk) służył zamówiony wraz z promem barkas Möwe (Mewa) wraz z czymś, na co chyba nie ma dobrego określenia w języku polskim - "Prahm", czyli rodzaj prymitywnej barki czy promu - taka pływająca platforma. Prawdopodobnie były to zamówione wraz z Landrathem Bücknerem i Möwe dwa "pontony" oznaczone Ponton I i Ponton II.
Po kolei:
ZfK 9/1902 - podsumowanie roku 1901: Przeprawa w zasadzie spełniła oczekiwania, jednak okazała się "wyjątkowo droga". W związku z tym, gdy brak buraków lub innych dużych mas towarów, prom należy odstawiać i korzystać ze starego promu linowego (Gierfähre). Prom parowy należy uruchamiać w razie potrzeby 1-2 razy w tygodniu.
ZfK 9/1904 - podsumowanie roku 1903: Eksploatacja promu oraz słabo wykorzystywanej linii Gniew - Wielkie Walichnowy stanowi duże obciążenie dla przedsiębiorstwa.
ZfK 11/1907 - podsumowanie roku 1906: Prom parowy był wykorzystywany jedynie w szczycie przewozów - przez 120 dni w ciągu roku. W pozostałym okresie przeprawa pieszych oraz pojazdów (zaprzęgów) odbywała się za pomocą zachowanego promu linowego. Ogółem funkcjonowanie promów kosztowało 10815 M.
ZfK 9/1908 - podsumowanie roku 1907: Prom parowy działał przez 57 dni. W pozostałym okresie wystarczał barkas parowy z "pontonami" oraz stary prom linowy.
ZfK 10/1909 - podsumowanie roku 1908: Prom parowy ze względu na zbyt mały ruch w ogóle nie był używany. Z kolei barkas parowy kursował przez 229 dni. Dodatkowo przez 179 dni używano szybkiego promu (Schnellfähre - prawdopodobnie prom drogowy wprowadzony na miejsce starej przeprawy linowej). Ogółem przeprawiono 1233 wagony wydając 10465 M.
ZfK 9/1910 - podsumowanie roku 1909: Przy ograniczonym ruchu wagony przeprawiano przy pomocy barkasu. Prom przez większość czasu pozostawał w rezerwie. Długo utrzymujący się wysoki stan wody utrudniał przeprawę. Szybki prom mógł być wykorzystywany jedynie przez 136 dni.
ZfK 8/1911 - podsumowanie roku 1910: Przy ograniczonym ruchu prom parowy pozostawał niemal przez cały rok w rezerwie. Przeprawa odbywała się przy użyciu barkasu parowego na "pontonach" (Anlegeprähmen). Łachy piashu bardzo utrudniały przeprawę. Szybki prom był w użyciu zaledwie przez 77 dni.
ZfK 8/1912 - podsumowanie roku 1910: Przychody z przeprawy pieszych i zaprzęgów wyniosły 5153 M, wydatki 10959 M. Przeprawa wagonów kosztowała 4097 M (przeprawiono ok. 773 sztuki). Landrath Bückner był wykorzystywany przez 32 dni, a Möwe przez 252 dni. Szybki prom kursował przez 146 dni - ponownie pojawił się problem z łachami piasku.
Warto zwrócić uwagę, że w przeciwieństwie do kolejki żuławskiej i przeprawy Mikoszewo - Świbno, zarządca kolejki kwidzyńskiej odpowiadał również za przeprawę drogową. Przeprawiano nie tylko wagony towarowe i pasażerów, lecz również zaprzęgi i pieszych.
Na koniec za
Forum Okrętów Wojennych podstawowe dane jednostek na podstawie rejestru GL (i list stoczniowych):
"Landrath Brückner":
- kolejowy prom parowy
- rok budowy: 1899/1900,
- stocznia: J.W. Klawitter, Gdańsk,
- numer budowy: 246,
- długość: 27,0 m,
- szerokość: 6,6 m,
- wysokość [boczna?]: 2,1 m,
- zanurzenie: (1,3 m)
- pojemność brutto: 71 brt,
- napęd: 2 kotły, 2 dwucylindrowe sprzężone maszyny parowe po 110 KM (90 KM), 2 śruby,
- zbudowany dla: Kleinbahn AG Marienwerder / Ostdeutsche Eisenbahn Gesellschaft, Culm
"Ponton I" i "Ponton II"
- pontony do obsługi promu
- rok budowy: 1899/1900,
- stocznia: J.W. Klawitter, Gdańsk,
- numer budowy: 247 i 248,
- długość: 10 m,
- szerokość: 5,5 m,
- wysokość: 1,6 m,
- zanurzenie: (0,8 m)
- pojemność brutto: 25 brt,
"Möwe"
- holowniczy barkas parowy
- rok budowy: 1899/1900,
- stocznia: J.W. Klawitter, Gdańsk,
- numer budowy: 249,
- długość: 15 m,
- szerokość: 3,5 m,
- wysokość: 1,4 m,
- zanurzenie (0,95 m)
- pojemność brutto: 24 brt,
- napęd: 1 kocioł, 1 dwucylindrowa sprzężona maszyna parowa 50 KM (60 KM), 1 śruba;
i... Rp 1:
