Rumuńskie zawodówki

[bastionn]

W czerwcu pojechaliśmy do Rumunii zaliczyć pracujące kolejki. Na początek klasyk - Viseu de Sus - tym razem w normalnej odsłonie składu roboczego. Zwykle w góry wyjeżdżają 2 pociągi o porannej godzinie miedzy 6.00 a 7.30 rano, ustalanej w dniu poprzedzającym. Wbrew informacjom "Visitors are not permitted to travel on forestry trains" podawanym na oficjalnej stronie http://www.cffviseu.ro/content/en/forestryrailway , zakup biletów na przejazd jest oficjalnie możliwy, można też po prostu uiścić u kierownika - gdy się zgłosi. Jak widać na zdjęciach, podróżować można w wagonach lub na platformach. W poniedziałkowym składzie było wyjątkowo tłoczno i wesoło - chłopaki jechały na cały tydzień w góry, nie widziały się od piątku, były tematy do obgadania, zaraz się znalazły plastikowe butelki z piwem, słoneczniki do oskubania, czescy turyści podzielili się swoim alkoholem. To tam wypaliłem swojego pierwszego papierosa w życiu ... biernie. Jak różnie to wygląda od naszych poniedziałkowych śniętych pociągów do pracy...
Młodziaki surfują w otwartych drzwiach, starsi poważniej rozprawiają o jakichś ważnych sprawach. Na mijankach wyprzedzają nas drezyny motorowe. Po kilkudziesięciu minutach przystanek, panowie wysypują się z wagonów i utworzywszy regularną  linię ok 5m od wagonów odcedzają kartofelki - śmieszne , ale i nas zaczyna wzywać natura - więc przyłączamy się na następnym postoju. Na kolejnych przystankach wysiadają chłopaki z workami / plecakami i piłą w ręku i znikają w najczęściej zdezolowanych budyneczkach - noclegowniach. Zostawiamy po drodze puste wózki kłonicowe. To już ponad 3h jazdy, wagony opustoszały, rozmowy ucichły - skończyły się luźne tematy - letarg. Wóz na platformie, wyładowany blaszanymi wiadrami, bańkami i czymś tam jeszcze, jedzie do ostatniej stacji.
W drodze powrotnej zabieramy przygotowane drewno, na co drugim zestawie jedzie hamulcowy - raczej niefajne zajęcie, zwłaszcza gdy pada. Mijamy też L18H z transportem bydła na wypas. Drewno wpycha do tartaku już inny L45H.

Ciekawą opcją noclegu jest pociąg sypialny na terenie stacji w Viseu, zdjęcia i rezerwacja na w/w stronie lub np. przez booking. Mycie w czystych sanitariatach tuż obok, śniadanie  wagonie restauracyjnym. Latem w ciepłe wieczory można się zrelaksować na poduszkach rozłożonych na tarasie tuż przy wagonach.  
Zdjęcia są tutaj: https://picasaweb.google.com/101264624687458094068/ViseuDeSus2014#
Warto tez przypomnieć film Atilli Moora https://www.youtube.com/watch?v=4vJ-ZGWMyes, wiem że już było ale naprawdę świetnie oddaje klimat tej kolei.
PS. polecam przejrzenie strony kolejki, naprawdę sporo informacji, wszystko ładnie i czytelnie podane, przygotowane pakiety turystyczne w stylu przejazd + konsumpcja + nocleg + śniadanie + kolacja etc

[a cygan]

Co dalej........, czekamy na dalszą relację.
Ja na tej linii byłem dwa razy i mam zamiar wybrać tym razem dalej - może do Sibiu?

[bastionn]

EM Lonea jest kopalnią / szybem na zachodnim skraju miejscowości Petrila,  połączoną ok 5km liną wąskotorową z większą kopalnią / sortownią Petrila, do której dochodzi normalny tor. Petrila  leży obok miasta Petrosani, w bogatej w złoża węgla dolinie Jiu, ok 70km na południowy zachód od ładnego i ciekawego wąskotorowo miasta Sibiu (niszczejący skansen kolejowo – wąskotorowy, wąski tramwaj podmiejski do kolorowej wsi Rasinari, próby częściowej reaktywacji wąskiej linii Sibiu – Agnita). Kopalnie obecnie zarządzane są przez państwową firmę Grupa Energetyczna Hunedoara.

Internetowe informacje o pokładach bogatych w węgiel nie przekładają się na aktywność kolejki. Podczas naszej obecności, pierwszy skład wyjechał niespiesznie z Lonea koło południa i nie doczekaliśmy następnego. Linia była kiedyś dwutorowa i zelektryfikowana, teraz pozostał jedynie ok 1,5km dwutorowy odcinek między Lonea a depo, na pozostałym planowane są mijanki.

Trasa biegnie  południowym stokiem doliny, skąd rozciągają się ładne widoki na zabudowania Petrili i góry zamykające dolinę od północy. Również zdewastowana kopalnia Petrila mogłaby stać się hitem turystyki postindustrialnej, gdyby tylko jej uroki nie były tak zazdrośnie strzeżone przez firmę ochroniarską.  Zdaje się, że w Rumunii obowiązują te same co w Polsce przepisy, zezwalające na ograniczenie prawa do fotografowania obiektów strategicznych, w tym kopalń. Nasze pojawienie się z aparatami wywołało poruszenie wśród ochroniarzy, którzy nie życzą sobie obiektywów wycelowanych w zakład – nawet z miejsc publicznych spoza ogrodzenia (którego akurat zresztą prawie nie było). Ostatecznie na koniec dnia zrejterowaliśmy z terenu, wykorzystując przewagi 140 konnego  silnika nad siłą mięśni spieszonego oddziału z pałkami w rękach.

Na odcinku kolejowym między kopalniami spotykaliśmy się tylko z życzliwym przyjęciem mechaników, były pozdrowienia, zaproszenia do wspólnej przejażdżki a młode chłopaki ochraniające przejazd na początku i końcu składu spoglądały  na nas z obojętnością.  Jak można się domyślić, nie ma już szabrowania węgla z wagonów, co było zdaje się codziennością do niedawna.

https://picasaweb.google.com/101264624687458094068/LoneaRumunia2014#

[a cygan]

Przeglądając rumuńskie wąskotorowe strony...
... 20% (w Rumunii) to nie 1% (w Polsce)

Czy masz firmy lub pracujesz w firmie, która nie przekazała jeszcze 20% podatku dochodowego do organizacji non-profit? Daj nam Twoje wiadomości i wyślemy rozprzestrzeniania Mocăniței do 2015 roku.
Przetłumaczone przez: Bing

[Michał Izydorczak]

Cały dzień jeździła L45H-085, czy też podmienili ją później na L45H-086? Kiedyś jak byłem to w o 12:00 wymieniali lokomotywy pod szopą, ale już w 2013 jeździła tylko 086 cały dzień.

[bastionn]

Rano nic się nie działo, tyle że zdążyliśmy podpaść ochronie. Zrobiliśmy pieszą wycieczkę torami z Lonea do Petrili i z powrotem i akurat 085 szykowała się do odjazdu. Obfotografowaliśmy jeden kurs i po powrocie do Lonea już nas skutecznie przegonili. Do szopy, niby łatwo dostępnej bo stoi obok publicznie używanego  przejazdu drogowego, nie zaglądaliśmy - aktywność ochrony nas zniechęciła. W każdym razie jeździł tylko ten jeden konkretny lok.

[bastionn]

Z Petrosani ruszamy na wschód bardzo ładną, nie – do – końca asfaltową drogą 7A przez góry. Po jakichś 30km krzyżówka z 67C czyli Transalpiną – to najwyżej położona droga Rumunii (osiąga 2145 m n.p.m.  na przełęczy Urdele) – niestety w 2014 była zamknięta. Kierujemy się do Govory, tuż obok miasteczka Ramnicu Valcea, położonego prawie dokładnie naprzeciwko Sibiu, tyle że po południowej stronie Karpat. Łatwo tu dojechać z Sibiu doliną rzeki Olt,  pociągiem lub samochodem wygodnie wytrasowaną E81. Niedaleko stąd też do przereklamowanej Trasy Transfogarskiej.
W okolicy Govora, w rozległej dolinie Olt, rozłożony jest od 1959r duży kombinat chemii nieorganicznej  US Govora, należący od 2006 do polskiej Grupy Chemicznej Ciech. Wytwarza się tu sodę kalcynowaną, szkło wodne, szkliwo sodowe oraz wyroby sodopochodne – a jednym z podstawowych  składników do produkcji jest kamień wapienny pozyskiwany w oddalonym o ponad 40km kamieniołomie w Bistrița {Bistrica} i zwożony wąskotorówką doliną rzeki Bistrița. Ładownia jest położona tuż obok zabytkowego klasztoru Bistrița a wyżej , tuz ponad kamieniołomem, jest Klasztor Arnota.
Linie kolejowa była zbudowana wcześniej od fabryki, bo w latach 1930 – 34, służyła do zwózki drewna, była dłuższa o 6km i wchodziła góry. Teraz tory kończą się zaraz za ładownią (Estacada), do której kamień z kamieniołomu dostarczany jest taśmociągiem.
Trasa wąskotorówki – łącznie ok 44km- wiedzie częściowo za opłotkami zabudowań wsi, częściowo za rzeczką, częściowo przez rozległe pola roponośne. Pociągi jeżdżą często, z przerwą na zmianę zmian. L45H mają malowanie w barwy Ciechu lub jednolicie czerwone z białym paskiem. Składy pełne i próżne spotykają się na mijankach obsługiwanych przez obsadę pociągu. W sumie tego dnia pracowały 3 lokomotywy. Resztę widać na zdjęciach
https://picasaweb.google.com/101264624687458094068/GovoraRumunia2014#
PS. W 2014 spółka KI Chemistry, kontrolowana przez Pana Jana Kulczyka, nabyła pakiet większościowy Ciechu. Ja osobiście jestem przekonany, że Pan Kulczyk, skryty wąskotorowy MK,  kupił Ciech właśnie dla kolejki w Govora.

[Zgroza]

Faktycznie jest dla czego... Mega piękne!

[Michał Izydorczak]

Do szopy, niby łatwo dostępnej bo stoi obok publicznie używanego  przejazdu drogowego, nie zaglądaliśmy - aktywność ochrony nas zniechęciła.

W Lonei zawsze był problem z wizytą w szopie. Niby faktycznie jest dostępna, ale jak się człowiek zbliży, to lubią albo ostentacyjnie zamknąć drzwi do depo (zwykle są ciągle otwarte), albo nawet coś tam pokrzykiwać. Ja w każdym razie zawsze niechętnie podchodzę do tego budynku. Pamiętam, że gdy chciałem zrobić zdjęcia stojącym obok niej  wrakom L35H (dawno pocięte), to podchodziłem obiekt od tyłu, przez pole, aby najpierw wykonać zdjęcia, a potem ewentualnie zdradzić swoją obecność .  Jednak aż taka aktywność ochrony to dla mnie nowość. Co prawda w 2003 roku wyprosili mnie i kolegów z szybu Lonea (nie był wówczas ogrodzony i wydawało się, że każdy może wejść ), ale jakoś było to jednak w miarę kulturalne.

[vutik]

W Lonei zawsze był problem z wizytą w szopie. Niby faktycznie jest dostępna, ale jak się człowiek zbliży, to lubią albo ostentacyjnie zamknąć drzwi do depo (zwykle są ciągle otwarte), albo nawet coś tam pokrzykiwać.

Popatrz, a Googla nie przepędzili
http://goo.gl/maps/wcRsv

[bastionn]

Bardzo ładnie. Ale i oni do szopy nie wjechali...

[andrzej2110]

W Lonei zawsze był problem z wizytą w szopie. Niby faktycznie jest dostępna, ale jak się człowiek zbliży, to lubią albo ostentacyjnie zamknąć drzwi do depo (zwykle są ciągle otwarte), albo nawet coś tam pokrzykiwać.

Popatrz, a Googla nie przepędzili
http://goo.gl/maps/wcRsv

Droga publiczna więc nie było podstaw do przepędzania.

[Ariel Ciechański]

Droga publiczna więc nie było podstaw do przepędzania.

I powiesz to Rumunom w ich ojczystym języku :-D??

[Michał Izydorczak]

Popatrz, a Googla nie przepędzili
http://goo.gl/maps/wcRsv

Tak jak z tirówkami sfotografowanymi przez googla: samochodowi tej firmy się udało, a spróbuj to zrobić podchodząc z aparatem. Możemy spróbować obstawić jak szybko zjawi się "ochroniarz", by z Tobą "porozmawiać".

[bastionn]

Niemiecki koncern Heidelberg Cement posiada w Rumunii 3 cementownie, zarządzane przez Carpat Cement. Jedna z nich,  zlokalizowana w Fieni (na północ od  Targoviste), została założona w 1912r,  a do Heidelberg Cement należy od 2002r.  Do Bukaresztu stad tylko 100km, w wolnej chwili można również wybrać się pozwiedzać w Karpaty (uzdrowisko i pałac królewski Sinaia, Zamek królewski tzw. „zamek drakuli” w  Bran, ufortyfikowana wioska w  Rasnov, miasto Brasow, kościół obronny w Prejmer (na liście Unesco), park narodowy Bucegi, Karpaty Fogarskie).
Kamień wapienny jest dowożony ok 6m wąskotorówką z ładowni w Moroeni. Po drodze są 4 większe mosty, chwilami tory zbliżają się do asfaltu więc można sobie pojeździć i pooglądać na Google Street View.  Sam zakład, częściowo zmodernizowany, rozciąga się podłużnie wzdłuż drogi z jednej strony i torów kolejowych z drugiej. W połowie jest przerzucona kładka dla pieszych z jednej na drugą stronę, pozwalająca na swobodne obserwowanie życia zakładu.  Część na południe od kładki jest nowowczesna , moim zdaniem nawet z intrygującą architekturą; opuszczona część na północ od kładki pamięta czasy Ceausescu.
Tego dnia pracowały 3 loki, aczkolwiek musieliśmy poczekać do wczesnego popołudnia aż pokazał się na torach pierwszy z nich. W zasadzie już mieliśmy sobie odpuścić ale czujne ucho dosłyszało pomruk silnika. Wprawdzie pogoda była mocno niefotogeniczna ale opłacało się poczekać.
https://picasaweb.google.com/101264624687458094068/FieniRumunia2014#

[bastionn]

I to by był koniec tego krótkiego cyklu – relacji z wycieczki po rumuńskich zawodowych kolejkach.
Kiedyś wspominałem o krótkiej górniczej, częściowo zelektryfikowanej w Baita Stei http://750mm.pl/index.php?topic=3190.0
Innych pracujących w Rumunii nie znam, coś tam można znaleźć w internecie o cegielnianych ale informacje to niepewne, sprzed kilku lat, dlatego odpuściliśmy sobie poszukiwania. Gdyby ktoś coś wiedział – może się podzielić.

Na koniec zajrzeliśmy do Sovata, gdzie w 2011 został reaktywowany ruch turystyczny na 14-to kilometrowym odcinku Sovata - Câmpu Cetăţii. Jest to fragment linii Târgu Mureş – Praid, uruchomionej do ruchu pasażerskiego w 1915, jako część  obszernej wąskotorowej „metropolitalnej” sieci oplatającej okolice  Târgu Mureş. Rozkładowy ruch został wygaszony ok 1992, a odcinek z Sovata do Praid, gdzie znajduje się zabytkowa kopalnia soli został całkowicie rozebrany. Sovata  ma status uzdrowiska, zachowało się część zabytkowych drewnianych willi, kolejka jest urozmaiceniem dla znudzonych kuracjuszy, przyjeżdża też sporo grup zagranicznych.
Największą atrakcją jest parowóz 764.052, chrzanowska „Duna”, jeden z 10 dostarczonych niegdyś do Rumunii.
Kolejowym przedsięwzięciem zarządza zakochany w parowozach facet, dzierżawi stację, tory i tabor bez żadnych subwencji od miasta, nie stara się o dopłaty unijne. W ramach zarobionych z biletów  pieniędzy płaci pensje kilku osobom, utrzymuje torowisko w technicznym stanie. Kolejka wyjeżdża gdy zbierze się co najmniej 10 osób – wtedy zwraca się koszt drewna i olejów – nie planuje jednak nigdy wozić turystów dieslem czy drezyną motorową, raz że nie ma czym, dwa że jednak „para to jest para”.  

Trochę wąskotorowego taboru można też obejrzeć na terenie warsztatów w Târgu Mureş, miał on być m.in. wykorzystany do turystycznej reaktywacji odcinka  Raciu – Teaca na linii z Târgu Mureş do Lechinţa, nic z tego jednak nie wyszło i raczej nie wyjdzie, bo okolica wprawdzie piękna ale mało turystyczna, więc tabor powoli niszczeje pod chmurką a warsztaty są dzierżawione przez spółkę o niekolejowej działalności.
https://picasaweb.google.com/101264624687458094068/RumuniaSovata2014#